The Van Namen library - genealogy and family history

Historie - Overig

Hieronder treft u een overzicht aan van ons bekande munten.

Kwaliteit: zfr+
Catalogus: door G.Hautsch
gewicht 35,71gr. | zilver � 45mm.
door G.Hautsch
vz. Hercules met de medaillons van koning-stadhouder Willem III van Oranje-Nassau
en hertog Maximiliaan Emmanuel von Bayern PROPVGNATORIBVS ORBIS,
in de afsnede TESTANTVR FACTA TRIVMPH�
kz.Zicht op de stad Namen met haar fortificaties NON AVRO,VIRTVTE DVCVM,
in de afsnede NAMVRCVM RECEPTVM MDCVC,
met randschrift : REX ANGLVS FVSO GAVDENT BAVARVSQVE NAMVRCO

Siege and recaptue of the city of namur by King Williams III of Orange-Nassau in 1685.�

Het beleg van Namen in 1695 was het tweede beleg van de stad in de Negenjarige Oorlog. Op 30 juni 1692 hadden Franse troepen onder bevel van de maarschalk van Luxemburg de stad ingenomen. Koning Lodewijk XIV van Frankrijk was bij deze aanval in de Zuidelijke Nederlanden aanwezig. Menno van Coehoorn had de verdedigingswerken verbeterd en de citadel verstrekt, maar dit was niet voldoende gebleken. Onmiddellijk na de verovering had Vauban nog verdere perfectioneringen aangebracht. Namen was zo de belangrijkste verstreking in de Zuidelijke Nederlanden geworden. Drie jaar later deed de Liga van Augsburg een poging om Namen terug in te nemen. Op 2 juli 1695 sloegen de coalitietroepen het beleg van stad en citadel, aangevoerd door koning-stadhouder Willem III van Oranje-Nassau en hertog Maximilian II Emanuel von Bayern, landvoogd van de Spaanse Nederlanden. Op 3 augustus bood maarschalk Louis Fran�ois de Boufflers aan de stad over te geven, mits hij een staakt-het-vuren van zes dagen kreeg en zich volledig in de citadel mocht terugtrekken. De belegeraars gingen daarop in, sloten een verdrag af en bezegelden het met de uitwisseling van gijzelaars. Het verdrag werd uitgevoerd en de gijzelaars vrijgelaten, waarna de gevechten hernamen. De maarschalk van Villeroy, pas aangesteld als bevelvoerder van Lodewijks Arm�e de Flandre, deed een poging om de geallieerden af te leiden door Brussel te bombarderen. Deze operatie had niet het gehoopte effect. Het leger van Villeroy bleek vervolgens niet in staat de omsingeling te doorbreken. Op 5 september 1695 gaf Boufflers zich over. Hij had 8.000 van zijn 13.000 manschappen verloren. De geallieerden telden 12.000 slachtoffers.

van Loon IV 143/203.1 |Med.Ill.139.395 R

956/ 1699 - Staten van Namen / Etats de Namur - Dugn.4658 - Cu 28mm. - Bijna Zeer Fraai (presque TTB).

960/ s.d. - Namen - Ch.Emman.Jos. De Gavre (1739-1769); inhuldiging / inauguration - DC.749 - Cu 31mm. - Bijna stempelglans (presque FDC).

Gwijde van Dampierre (ca. 1226 - Compi�gne 7 maart 1305)

Rekenpenning van Namen met het wapen van Philips Karel Spinola.

Namen

In de Romeinse tijd was de omgeving van Namen het woongebied van de Aduatici. Later werd de stad Namen centrum van de Merovingische/Karolingische "pagus Lommensis" of "pagus Namucensis", de Lomme- of Namengouw. In de Merovingische en Karolingische tijd is er al op kleine schaal gemunt, en ook in de verdere middeleeuwen zijn er af en toe op kleine schaal munten geslagen. Namen (in het Frans Namur) werd in 1184 een markgraafschap en in 1264 verkocht aan Gwijde van Dampierre, graaf van Vlaanderen. Na jarenlang in bezit te zijn geweest van diverse Namense graven moest de laatste Dampierre (Jan III van Namen), in 1421 het graafschap wegens geldgebrek verkopen aan Philips de Goede. Hierdoor werd Namen een onderdeel van het Bourgondische rijk. Evenals de andere Bourgondische bezittingen kwam het graafschap achtereenvolgens onder verschillende buitenlandse vorsten. Het maakte deel uit van de Spaanse en Oostenrijkse Nederlanden en werd in de Franse tijd ingelijfd bij Frankrijk als het departement Sambre-Meuse. Namen werd in 1815 onderdeel van het verenigd koninkrijk der Nederlanden en in 1830 van de nieuwe Belgische staat.

Namen lag ingesloten tussen twee machtige vorstendommen namelijk Luik en Brabant. Omdat het kleine graafschap nogal eens door deze twee buren werd belaagd zijn er diverse burchten gebouwd op strategische plaatsen, de bekendste is de citadel van Namen. Tijdens de Spaanse successie oorlog (1700 tot 1713) was Namen (en Luxemburg) nog het enigste gebied in de zuidelijke Nederlanden wat in handen was van de Spaanse koning Philips V. Hij stond dit resterende gebied in 1711 af aan zijn beschermer Maximiliaan Emanuel van Beieren die er een munthuis opende en er o.a. koperen oorden heeft geslagen. Ook de koperen oorden op naam van Karel II uit 1692 zijn waarschijnlijk te Namen geslagen door Maximiliaan Emanuel. Deze was sinds 1692 landvoogd van de zuidelijke Nederlanden in naam van Karel II.

In 1713 werd in Utrecht de vrede getekend tussen de Spaanse koning Philips V en de Oostenrijkse troonpretendent Karel III (inmiddels Karel VI van Duitsland). De zuidelijke Nederlanden werden hierin aan Oostenrijk afgestaan waardoor Maximiliaan Emanuel ook Namen (en Luxemburg) af moest staan aan de Oostenrijkers.

MUNTMEESTERS:	VAN - TOT:
Pierre Dolet Meynart van Swolle Gillis De La Chambre Gerard Raymond Fran�ois Blommaerts	1578 - 1579 1592 1638 1709 - 1711 1711 - 1714	(Ook te Luxemburg?) (Mogelijk dezelfde als te Brabant)

Muntmeester Gillis De La Chambre is met hoge waarschijnlijkheid Gillis (Egidius) van Craywinckel, zoon van muntmeesteresse Barbara De La Chambre en Lievin van Craywinkel (goud en zilversmid te Antwerpen, mogelijk verbonden aan de munt). Barbara had bij het overlijden van haar man in of voor november 1638 de munt verder gevoerd in Luxemburg (1638-1644) samen met haar zoon Gillis¹. Het is niet duidelijk waarom Gilles zijn moedersnaam voerde te Namen. Gillis van Craywinckel was van 1647-1657 als assistent van zijn oom Gilles van Halbeecke raad en generaal van de munt (in Belgi�) die
ontslagen werd en Gillis werd per 2 maart 1552 zelf Generaal van de Munt (Belgi�). Zijn vader, Lievin van Craywinckel, was muntmeester 1631-1638 te
Luxemburg, maar reeds eerder muntmeester te Dole (Frankrijk) 1616-1623, en tijdelijk ook in Den Bosch 1619-1624 i.p.v. Cornelis van Leemputte². Een duidelijk verband met de wat eerdere Jacob Aerts Craywinckel, muntgezel onder muntmeester Hendrik Joosten van Dompselaar (1570-80) te Utrecht kan nog niet gelegd worden, evenmin als met Wernaert Craywinckel die te Culemborg en Gorinchem genoemd wordt rond 1580 zonder beroepsaanduiding³.

Een Henri van Soest wordt genoemd in relatie tot de Namense munt (1709-1714?). In een artikel van H. Dewit in de muntklapper (van het Europees genootschap) van april 1994 was deze particulier meester.
De munt te namen werd in 1714 gesloten.

Wapen

Het wapen van Namen is een klimmende zwarte leeuw naar links op een gouden veld, gebroken door een rode schuinbalk. Dit wapen is ingevoerd onder de Vlaamse graaf Gwijde van Dampierre (1278-1305) en is afgeleid van het Vlaamse wapen. Jan I, de zoon van Gwijde van Dampierre, voegde hier later nog een rode kroon op het hoofd van de leeuw aan toe.

De leeuw welke is gebruikt op de koperen munten is de Vlaamse leeuw, dit klimmende leeuwtje komt tevens voor als muntteken op enkele munten van Namen. Ook komt een lelie voor als muntteken.

De munten van Philips II (1555-1598)

Op 25 oktober 1555 nam Philips II het gezag over van zijn vader, keizer Karel V. Op de koperen munten van Namen is een wapen gebruikt met hierin alleen de klimmende leeuw van Vlaanderen (zie boven).

NAM.1: halve denier.^(GH.268.13)

VOORZIJDE: Een stokkenkruis welke door een vuurijzer is heen gestoken.

TEKST: PHS. D.G REX. HISP. CO NA (of variant). Dit is voluit: Philippus Dei gratia rex Hispaniarum comes Namurum, en betekend: Philips, bij Gods gratie koning van Spanje en graaf van Namen.

KEERZIJDE: Gekroond wapenschildje met hierin een klimmende leeuw naar links.

TEKST: DOMIN. MIHI. ADI. en jaartal (of variant). Dit is voluit: Dominus mihi adiutor, en betekend: de Heer is mijn helper.

Pierre Dolet.

1579

Info:

Deze halve deniers (halve penning Artesisch) werden geslagen met een gewicht van ca. 1,36 gram (180 uit een mark).

NAM.2: denier.^(GH.267.13)

VOORZIJDE: Een stokkenkruis welke door een vuurijzer is heen gestoken, links en rechts een ring in het veld.

TEKST: PHILIP. DEI. G. R. HISP. CO. NA (of variant). Dit is voluit: Philippus Dei gratia rex Hispaniarum comes Namurum, en betekend: Philips, bij Gods gratie koning van Spanje en graaf van Namen.

KEERZIJDE: Gekroond wapenschildje met hierin een klimmende leeuw naar links.

TEKST: DOMIN. MIHI. ADIVTOR. en jaartal (of variant). Dit is voluit: Dominus mihi adiutor, en betekend: de Heer is mijn helper.

Pierre Dolet.

1578
1579

Info:

Deze deniers (penningen Artesisch) werden geslagen met een gewicht van ca. 2,72 gram (90 uit een mark).

NAM.3: dubbele denier.^(GH.266.13)

VOORZIJDE: Een stokkenkruis welke door een vuurijzer is heen gestoken, in elk vlak van het kruis is een ring geplaatst.

TEKST: (Vuurijzer) PHILIP. D. G. REX. HISP. CO. NAM (of variant). Dit is voluit: Philippus Dei gratia rex Hispaniarum comes Namurum, en betekend: Philips, bij Gods gratie koning van Spanje en graaf van Namen.

KEERZIJDE: Gekroond wapenschildje met hierin een klimmende leeuw naar links.

TEKST: DOMINVS. MIHI. ADIVTOR. en jaartal (of variant). Dit betekent: de Heer is mijn helper.

Pierre Dolet.

1578
1579

Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: (Vuurijzer) PHILIP. D. G. REX. CO. NAM
    B: (Lelie) PHILP. DEI. GRA. R. HISP. CO. NAMV
    C: (Herkruist kruis) PHS. D. G. REX. CO. NAMVR
    D: (Herkruist kruis) PHS. DEI. GRA. HISP. CO. NA
    E: (Lelie) PHILIP. DEI. GR. HISP. CO. NAMVM

    1: Ringen in ieder vlak van het stokkenkruis.
    2: Twee ringen in het vlak links en rechts van het stokkenkruis.

KZ: a: (Lelie) DOMINVS. MIHI. ADIVTOR. 1579
b: (Lelie) DOMINVS+ MIHI+ ADIVTOR+ 1579

Info:

Variant A1a (1579) particuliere collectie.
Variant B2b (1579) particuliere collectie.
Variant C2b (1579) particuliere collectie.
Variant D1a (1579) particuliere collectie.
Variant E2b (1579) particuliere collectie.

Deze dubbele deniers (dubbele penningen Artesisch) werden geslagen met een gewicht van ca. 5,44 gram (45 uit een mark).

De munten van Philips V

Na het kinderloos overlijden van de Spaanse koning Karel II op 1 november 1700, brak er onenigheid uit over de bezittingen van het Spaanse rijk en dus ook over de zuidelijke Nederlanden. Karel II had Philips van Anjou, 2e kleinzoon van Lodewijk XIV van Frankrijk, per testament zijn gehele rijk nagelaten. Philips van Anjou werd zo koning Philips V van Spanje. De republiek, Engeland en de Duitse keizer waren het met deze gang van zaken niet eens en dit ontaarde in de Spaanse successieoorlog die 10 jaar duurde omdat geen van alle partijen elkaar kon uitschakelen. Hij kreeg alleen steun van de Beierse keurvorst Maximiliaan-Emmanuel die onder Karel II in 1692 tot gouverneur-generaal van de zuidelijke Nederlanden was aangesteld. Zijn tegenstanders roepen in 1703 de Oostenrijkse aartshertog Karel uit tot Karel III van Spanje. Grote delen van de zuidelijke Nederlanden komen onder zijn gezag. Alleen Namen en Luxemburg blijven in handen van Philips V. In 1711 stond hij de zuidelijke Nederlanden af aan keurvorst Maximiliaan Emanuel. Tijdens de vrede van Utrecht in 1713 werd uiteindelijk overeengekomen dat Philips V koning van Spanje bleef en dat de Oostenrijkse pretendent Karel III (inmiddels keizer Karel VI van Duitsland) de soevereiniteit over de zuidelijke Nederlanden kreeg.

1=Castili� (kasteel) 6=Valois (3 lelies)
2=Leon (leeuw) 7=Bourgondi� & Brabant (schuine balken & leeuw)
3=Aragon (4 rode palen) 8=Vlaanderen & Tirol (leeuw & adelaar)
4=Sicili� (Aragon & adelaar) 9=Frankrijk (3 lelies)
5=Oostenrijk (zilveren faas)

NAM.4: oord.^{( )}

VOORZIJDE: Gekroond vuurijzer omgeven door drie wapenschildjes met hierin de wapens van Oostenrijk, Bourgondi� en Brabant.

TEKST: (Leeuwtje) CAROL. II. D.G. HISP. ET. INDIARVM. REX (of variant). Dit is voluit: Carolus II Dei gratia Hispaniarum et Indiarum rex, en betekend: Karel II, bij Gods gratie koning van Spanje en de Indi�n.

KEERZIJDE: Gekroond Spaans wapenschild, in meerdere kwartieren verdeeld. Aan weerszijden van de kroon de cijfers van het jaartal.

TEKST: ARCHID. AVST. DVX. BVRG. BRAB Z (of variant). Dit is voluit: archidux Austria, dux Burgundie et Brabant, en betekend: aartshertog van Oostenrijk, hertog van Bourgondi� en Brabant.

Mt: leeuwtje.

1692 S

Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: (Leeuwtje) CAROL. II. D.G. HISP. ET. INDIARVM. REX

KZ: a: ARCHID. AVST. DVX. BVRG. BRAB() Z

Info:

Variant Aa (1692), (zie afbeelding) particuliere collectie.

Voorschrift is mij niet bekend, geen oplage cijfers bekend.

NAM.5: oord.^{(GH.372.3a - AvK.140)}

VOORZIJDE: Gekroond vuurijzer omgeven door drie wapenschildjes met hierin de wapens van Oostenrijk, Bourgondi� en Brabant.

TEKST: PHIL. V. D.G. HISPANIAR. ET. INDIARVM. REX (of variant). Dit is voluit: Philippus V Dei gratia Hispaniarum et Indiarum rex, en betekend: Philips, bij Gods gratie koning van Spanje en de Indi�n.

KEERZIJDE: Gekroond Spaans wapenschild, in meerdere kwartieren verdeeld. Aan weerszijden van de kroon de cijfers van het jaartal.

TEKST: DVX. BVRGVND. BRABAN. . (of variant). Dit is voluit: dux Burgundie et Brabant, en betekend: hertog van Bourgondi� en Brabant.

Gerard Raymond, mt: leeuwtje.

        1709 S
        1710 N
        1711/10 R²

Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: (leeuwtje) PHIL. V. D.G. HISPANIAR. ET. INDIARUM. REX
    B: (leeuwtje) PHIL. V. D.G. HISPANIAR ET INDIARUM REX
    C: (leeuwtje) PHIL. V. D:G. HISPANIAR. ET. INDIARUM. REX
    D: (leeuwtje) PHIL V. D:G. HISPANIAR. ET. INDIARUM. REX
    E: (leeuwtje) PHIL. V. D:G. HISPANIAR. ET. INDIARUM REX
    F: (leeuwtje) PHIL. V. D:G. HISP∩NI∩R. ET. INDI∩RUM. REX

KZ: a: DUX. BURGUND. BRABAN. Z.
    b: DUX. BURGUND. BRABAN. Z
    c: .DUX. BURGUND. BRABAN. Z
    d: .DUX. BURGUND. BRABAN Z
    e: DUX. BURGUND. BR∩B∩N Z
    f: .DUX. BURGUND BRABAN Z

Info:

Variant Aa (1709), particuliere collectie.
Variant Cf (1710), particuliere collectie.
Variant Ec (1710), particuliere collectie.
Variant Fc (1710), particuliere collectie.
Variant Cc (1711/10), particuliere collectie.

Voorschrift 64 stuks uit een mark, dit geeft een gewicht van ca. 3,84 gram per stuk. Geen oplage cijfers bekend.
De tekstvarianten F en e hebben de cijfers A zonder de horizontale dwarsbalk.

NAM.6: oord.^{(GH.372.3b - AvK.141)}

VOORZIJDE: Gekroond vuurijzer omgeven door drie wapenschildjes met hierin de wapens van Oostenrijk, Bourgondi� en Brabant.

TEKST: PHIL. V. D.G. HISPAN. ET. INDIARVM. REX (of variant). Dit is voluit: Philippus V Dei gratia Hispaniarum et Indiarum rex, en betekend: Philips, bij Gods gratie koning van Spanje en de Indi�n.

KEERZIJDE: Gekroond Spaans wapenschild, in meerdere kwartieren verdeeld. Aan weerszijden van het wapenschild de cijfers van het jaartal (1710).

TEKST: DVX. BVRGVN. ET. BRABANT . (of variant). Dit is voluit: dux Burgundie et Brabant, en betekend: hertog van Bourgondi� en Brabant.

Gerard Raymond, mt: leeuwtje.

1710

Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: (leeuwtje) PHIL. V. D.G. HISPAN. ET. INDIARVM. REX
B: (leeuwtje) PHIL. V. D.G. HISPANIAR. ET. INDIARVM. REX
C: (leeuwtje) PHIL. V. D.G. HISPANIAR. ET INDIARVM. REX

KZ: a: DVX. BVRGVN. ET. BRABANT Z.
    b: DVX. BVRGVND. ET. BRABAN Z
    c: DVX. BVRGVND. ET. BRABANT. Z
    d: DVX. BVRGVND. ET. BRABANT Z.
    e: DVX. BVRGVND. ET. BRABANT Z

    I : Jaartal met Arabische 1
    II: Jaartal met Romeinse I

Info:

Variant AaI (1710), (zie afbeelding) particuliere collectie.
Variant AeI (1710), particuliere collectie.
Variant BdI (1710), particuliere collectie.
Variant ?dII (1710), particuliere collectie.

Voorschrift 64 stuks uit een mark, dit geeft een gewicht van ca. 3,84 gram per stuk. Geen oplage cijfers bekend.

NAM.7: oord.^{(GH.372.3c - AvK.142)}

VOORZIJDE: Gekroond vuurijzer omgeven door drie maal het wapenschildje van Brabant.

KEERZIJDE: Gekroond Spaans wapenschild, in meerdere kwartieren verdeeld. Aan weerszijden van het wapenschild de cijfers van het jaartal (1710).

TEKST: DVX. BVRGVNDIAE. ET. BRABAN . (of variant). Dit is voluit: dux Burgundie et Brabant, en betekend: hertog van Bourgondi� en Brabant.

Gerard Raymond, mt: leeuwtje.

1710

Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: (leeuwtje) PHIL. V. D.G. HISPAN. ET. INDIARVM. REX

KZ: a: DVX. BVRGVNDIAE. ET. BRABAN Z.
b: DVX. BVRGVNDIAE, ET. BRABANT Z.

Info:

Voorschrift 64 stuks uit een mark, dit geeft een gewicht van ca. 3,84 gram per stuk. Geen oplage cijfers bekend.

NAM.8: dubbel oord.^{(GH.370.3 -
AvK.135/136/137)}

VOORZIJDE: Borstbeeld van Philips V naar rechts met krulpruik, onder het borstbeeld wel of geen leeuwtje.

TEKST: PHIL. V. D. G. HISPAI. - ET INDIAR. REX (of variant). Dit is voluit: Philippus V Dei gratia Hispaniarum et Indiarum rex, en betekend: Philips, bij Gods gratie koning van Spanje en de Indi�n.

KEERZIJDE: Gekroond Spaans wapenschild, in meerdere kwartieren verdeeld. Aan weerszijden van het wapen wel of geen waarde aanduiding 2 en L (2 liards). Aan weerszijden van de kroon de cijfers van het jaartal.

TEKST: DVX. BVRGVND. BRABAN. . (of variant). Dit is voluit: dux Burgundie et Brabant, en betekend: hertog van Bourgondi� en Brabant.

Gerard Raymond, mt: leeuwtje.

1709

Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: PHIL. V. D.G. HISPAI. - ET INDIAR. REX
    B: PHIL. V. D.G. HISPANIAR. ET. INDIA. REX
    C: PHIL. V. D.G. HISPANIAR. ET. INDIAR. REX
    D: PHIL. V. D.G. HISPANIAR. ET. INDIA REX

1: Muntteken leeuwtje onder het borstbeeld.
2: Geen muntteken leeuwtje onder het borstbeeld.

KZ: a: DVX BVRGVND BRABAN Z
b: DVX. BVRGVND. BRABAN. Z.

I : Waarde aanduiding 2 L aan weerszijden van het wapen.
II: Geen waarde aanduiding 2 L aan weerszijden van het wapen.

Info:

Variant B1aI (1709), (zie afbeelding) particuliere collectie.
Variant C1bI (1709), particuliere collectie.

Voorschrift 32 stuks uit een mark, dit geeft een gewicht van ca. 7,69 gram per stuk. Geen oplage cijfers bekend.

NAM.9: dubbel oord.^(GH.371.3)

VOORZIJDE: Gekroond vuurijzer omgeven door drie wapenschildjes met hierin de wapens van Oostenrijk, Bourgondi� en Brabant.

TEKST: PHIL. V. D. G. HISPANIAR. ET. INDIAR. REX (of variant). Dit is voluit: Philippus V Dei gratia Hispaniarum et Indiarum rex, en betekend: Philips, bij Gods gratie koning van Spanje en de Indi�n.

TEKST: .DVX. BVRGVND. BRABAN. . (of variant). Dit is voluit: dux Burgundie et Brabant, en betekend: hertog van Bourgondi� en Brabant.

Gerard Raymond, mt: leeuwtje.

1709

Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: (leeuwtje) PHIL. V. D.G. HISPANIAR. ET. INDIAR. REX
B: (leeuwtje) PHIL. V. D.G. HISPANIAR. ET. INDIARVM. REX

KZ: a: .DVX. BVRGVND. BRABAN. Z.
b: DVX. BVRGVND. BRABAN. Z

I : Waarde aanduiding 2 L aan weerszijden van het wapen.
II: Geen waarde aanduiding 2 L aan weerszijden van het wapen.

Info:

Variant AbI (1709), particuliere collectie.

Voorschrift 32 stuks uit een mark, dit geeft een gewicht van ca. 7,69 gram per stuk. Geen oplage cijfers bekend.

De munten van Maximiliaan-Emanuel van Beieren (1711-1714)

Maximiliaan Emanuel van Beieren was van 1679-1726 keurvorst van Beieren en van 1692-1711 tevens landvoogd van de zuidelijke Nederlanden. Tijdens de Spaanse successie oorlog koos hij de Spaans/Franse zijde van de in 1700 tot koning gekroonde Philips V. Hierdoor raakte hij in botsing met de Oostenrijkse troonpretendent Karel III en verloor hij zijn keurvorstendom aan Oostenrijk. Philips V raakte tijdens de oorlog met de Oostenrijkers veel gebied in de zuidelijke Nederlanden kwijt en stond het resterende deel in 1711 af aan Maximiliaan Emanuel. Deze werd zo soeverein vorst over de nog overgebleven gebieden (Luxemburg en Namen). Na de vrede van Utrecht in 1713 stond hij deze gebieden in 1714 weer af aan de Oostenrijkers (verdragen van Rastadt en Baden) waarna hij op zijn beurt zijn keurvorstendom weer terug kreeg.

1=Brabant (leeuw). 6 =Beieren?
2=Vlaanderen (leeuw). 7 =Beieren?
3=Luxemburg (leeuw). 8 =?
4=Namen (leeuw). 9 =Beieren?
5=? (leeuw). 10=Roomse rijk?

NAM.10: oord.^(AvK.178)

VOORZIJDE: Gekroond vuurijzer omgeven door drie wapenschildjes met daarin de wapens van Brabant, Beieren en Namen.

TEKST: MAX. EMANVEL. D. G. S. R. I. A. R. EL. ET VIC. (of variant). Dit is voluit: Maximiliaan Emanuel Dei gratia sacra Romanorum imperi Archidux electus et vicarianus, en betekend: Maximiliaan Emanuel, bij Gods gratie vorst in het heilige Roomse rijk en verkozen tot plaatsvervangend aartshertog.

KEERZIJDE: Gekroond Spaans wapenschild, in meerdere kwartieren verdeeld. Aan weerszijden van het wapen de cijfers van het jaartal (1712).

TEKST: V. B. B. L. L. ET G. DVX. COM. P. R. F. H. N. & N (of variant). Dit is voluit: Bavaria, Brabant, Luxemburg, Li�ge et Gemblours dux, comes Palts, R?, Flandrie, Hainaut, et Namurum, en betekend: keurvorst van Beieren, hertog van Brabant, Luxemburg, Luik en Gemblours, Graaf van Palts, R?, Vlaanderen, Henegouwen en Namen.

Fran�ois Blommaerts, mt: leeuwtje.

1712

Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: (leeuwtje) MAX. EMANVEL. D. G. S. R. I. A. R. EL. ET VIC.
B: (leeuwtje) MAX. EMANVEL. D. G. S. R. I. AR. EL. ET VIC

KZ: a: V. B. B. L. L. ET G. DVX. COM. P. R. F. H. & N
b: V. B. B. L. L. ET G. DVX. COM. P R. F. H. & N

Info:

Voorschrift 64 stuks uit een mark, dit geeft een gewicht van ca. 3,84 gram per stuk. Geen oplage cijfers bekend.

NAM.11: oord.^(AvK.179)

VOORZIJDE: Gekroond vuurijzer omgeven door drie identieke wapenschildjes met het wapen van Brabant (leeuw).

TEKST: MAX. EMANVEL D. G. S. R. I. ARC. EL. ET VIC (of variant). Dit is voluit: Maximiliaan Emanuel Dei gratia sacra Romanorum imperi Archidux electus et vicarianus, en betekend: Maximiliaan Emanuel, bij Gods gratie vorst in het heilige Roomse rijk en verkozen tot plaatsvervangend aartshertog.

KEERZIJDE: Gekroond Spaans wapenschild, in meerdere kwartieren verdeeld. Aan weerszijden van het wapen de cijfers van het jaartal (1712).

TEKST: V. B. B. L. L. ET G. DVX CO. P. R. F. H. N. &. (of variant). Dit is voluit: Bavaria, Brabant, Luxemburg, Li�ge et Gemblours dux, comes Palts, R?, Flandrie, Hainaut, et Namurum, en betekend: keurvorst van Beieren, hertog van Brabant, Luxemburg, Luik en Gemblours, Graaf van Palts, R?, Vlaanderen, Henegouwen en Namen.

Fran�ois Blommaerts, mt: leeuwtje.

1712

Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: (leeuwtje) MAX. EMANVEL D.G. S. R. I. ARC. EL. ET VIC
    B: (leeuwtje) MAX. EMANVEL D.G. S. R. I. ARC. EL. ET. VIC
    C: (leeuwtje) MAX. EMANVEL D.G. S. R. I. ARC. EL. ET VICA.
    D: (leeuwtje) MAX. EMANVEL D.G. S. R. I. ARCH. EL. ET VIC.

KZ: a: V. B. B. L. L. ET G. DVX CO. P. R. F. H. N. &.
    b: V. B. B. L. L. ET G. DVX COM. P. R. F. H. N. &.
    c: V. B. B. L. L. ET G. DVX COM. P. R. F. H. N. &.
    d: V. B. B. L. L. ET G. DVX. COM. P. R. F. H. N. &

Info:

Variant Ad (1712), (zie afbeelding) particuliere collectie.
Variant Dc (1712), particuliere collectie.

Voorschrift 64 stuks uit een mark, dit geeft een gewicht van ca. 3,84 gram per stuk. Geen oplage cijfers bekend.

NAM.12: oord.^(AvK.180)

VOORZIJDE: Gekroond vuurijzer omgeven door drie identieke wapenschildjes met het wapen van Brabant (leeuw).

KEERZIJDE: Gekroond Spaans wapenschild, in meerdere kwartieren verdeeld. Onder het wapen geen tekst maar het jaartal 1712.

TEKST: V. B. B. L. L. ET G. DVX COM. P. R. F. H. N. &. (of variant). Dit is voluit: Bavaria, Brabant, Luxemburg, Li�ge et Gemblours dux, comes Palts, R?, Flandrie, Hainaut, et Namurum, en betekend: keurvorst van Beieren, hertog van Brabant, Luxemburg, Luik en Gemblours, Graaf van Palts, R?, Vlaanderen, Henegouwen en Namen.

Fran�ois Blommaerts, mt: leeuwtje.

1712

Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: (leeuwtje) MAX. EMANVEL D.G. S. R. I. ARC. EL. ET VIC

KZ: a: V. B. B. L. L. ET G. DVX COM. P. R. F. H. N. &.

I : Jaartal onder het wapen.
II: Jaartal boven het wapen.

Info:

Voorschrift 64 stuks uit een mark, dit geeft een gewicht van ca. 3,84 gram per stuk. Geen oplage cijfers bekend.

NAM.12A: oord.^{( )}

VOORZIJDE: Gekroond vuurijzer omgeven door drie identieke wapenschildjes met het wapen van Brabant (leeuw).

KEERZIJDE: Gekroond Spaans wapenschild, in meerdere vlakken is verdeeld. Het wapen doorbreekt de tekst aan de onderzijde, aan weerszijden van het wapen het jaartal.

Fran�ois Blommaerts, mt: leeuwtje.

1712

Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: (leeuwtje) MAX. EMANVEL D.G. S. R. I. AR. EL. ET VIC

KZ: a: V. B. B. L. L. ET G. DVX COM P. R. F. H. N. &.

Info:

Variant Aa (1712), particuliere collectie.

Voorschrift 64 stuks uit een mark, dit geeft een gewicht van ca. 3,84 gram per stuk. Geen oplage cijfers bekend.

NAM.13: oord.^(AvK.181)

VOORZIJDE: Borstbeeld van Maximiliaan Emanuel naar links met krulpruik, onder het borstbeeld het muntteken leeuwtje.

TEKST: MAX. EMA. D. G. - S. ROM. IMP. ELE (of variant). Dit is voluit: Maximiliaan Emanuel Dei gratia sacra Romanorum imperi electus, en betekend: Maximiliaan Emanuel, bij Gods gratie verkozen in het heilige Roomse rijk (de tekst gaat op de keerzijde verder).

KEERZIJDE: Gekroond monogram van de ineengestrengelde letters M en E, aan weerszijden van de kroon de cijfers van het jaartal.

TEKST: DVX. BAVARI. BRABANT C. FLAND. c. (of variant). Dit is voluit: dux Bavaria et Brabant et comes Flandrie, en betekend: hertog van Beieren en Brabant en graaf van Vlaanderen.

Fran�ois Blommaerts, mt: leeuwtje.

1712
1713

Voorkomende voor- en keerzijde varianten:

VZ: A: MAX. EMA. D.G. - S. ROM. IMP. ELE
    B: MAX. EMA. D.G. S. - ROM. IMP. ELEC.
    C: MAX. EMAN. D.G - S. ROM. IMP. EL.
    D: MAX. EMAN. D.G. - S. ROM. IMP. EL.
    E: MAX. EMAN: D.G. - S. ROM. IMP. EL.
    F: MAX. EMAN. DG. - S. ROM. IMP. ELE.
    G: MAX. EMAN: D.G. - S. ROM: IMP. ELEC.
    H: MAX. EMAN. D.G. - S. ROM. IMP. ELECT.
    I: MAX. EMAN. D - G. U. B. S. P. B. L. L. &. G. D.
    J: MAX. EMAN. D.G. - U. B. S. P. B. L. L. & G. D.
    K: MAX. EMAN. DG - U. B. S. P. B. L. L. & G. DVX
    L: MAX. EMAN: D.G. - U. B. S. P. B. L. L &. G: DVX
    M: MAX. EMANUEL. D.G. - U. B. S. P. B. L L. & G D
    N: MAX. EMANU. D.G. - (U B S P B L L &) G. D
    O: MAX. EMAN: D. G. - U. B. S. P. B. L. L. &. G. D.

KZ: a: COM. P. R. S. R. I. ARC. &. ELE. L L. COM. F. H. N. &^c
    b: COM. P. R. S. R. I. ARC. &. ELE. L. L. COM. F. H. &. N.
    c: COM. P. R. S. R. I. ARC. &. ELE. L. L. COM. F. H. &. N:
    d: COM. P. R. S. R. I. ARC. &. ELE. L. L. COM. F. H. &. N^c.
    e: COM. P. R. S. R. I. ARC. &. ELE. L L. COM. F. H. &. N. &.
    f: COM. P. R. S. R. I. ARC. & ELE. L. L. COM. F. H. & NA.
    g: COM. P. R. S. R. I. ARC. &. ELE. L. L. COM. F. H. &. NA.
    h: COM. P. R. S. R. I. ARC. &. ELE. L. L. COM. F. H. &. NA^c.
    i: DVX BAVAR. BRABANT. C. FLAND^R.
    j: DVX BAVAR. BRABANT. C. FLAND. Z.
    k: DVX. BAVARI. BRABAN. C. FLAN. Z.
    l: DVX. BAVARI. BRABANT. C. FLAND Z
    m: DVX. BAVARI. BRABANT C. FLAND Z.
    n: DVX. BAVARI. BRABANT C. FLAND. Z
    o: DVX. BAVARI. BRABANT C. FLAND. Z^c
    p: DVX. BAVARI. BRABANT C. FLAND. Z^c.
    q: COM. P. R. S. R. I. ARC. &. ELE. L. L. CO. F. H. (& N)

Info:

Variant Jh (1713), (zie afbeelding) particuliere collectie.
Variant Jq (1713), particuliere collectie.
Variant Nd (1713), particuliere collectie.
Variant Ob (1713), particuliere collectie.

Voorschrift 64 stuks uit een mark, dit geeft een gewicht van ca. 3,84 gram per stuk. Geen oplage cijfers bekend. Veel van deze munten zijn net als bij Antwerpen en Brugge overslagen op oorden van Karel II. Te Namen kun je op een schroefpers zelf een munt slaan in lood voorzien van een certificaat.

Noten:

1: Zie: Fonds Ancien, Archiv.Nat. Luxembourg, A-LVII-3-67 : " van Craiwinckel veuve, n�e Barbara de la Chambre, ma�tresse particuli�re de
la monnaie de Luxembourg - 24 novembre 1638", en : muntslag Luxembourg 22 dec 1638 kostprijs 3000 gln, waarvoor borgstelling. Not. P. Liebens,
N 3053 f 322. archief Antwerpen. Informatie met dank aan de heer Pieter J. Cramwinckel, amateur genealoog.

2: Zie ook: Leonard Ferrer, Bibliograpic dictionary of medallist, mintmasters, etc; London Spink & Son Ltd. In de Index Bbibliographicus Notorum Hominum
(auteurs Jean Pierre Lobies en Denise Masson-Steinbart), Biblio Verlag, Osnabr�ck, 1988, staat: " fl[�mish] 1638-1644, m�nzmeister Luxemburg".
Informatie met dank aan de heer Pieter J. Cramwinckel, amateur genealoog.

3: Informatie met dank aan de heer Pieter J. Cramwinckel, amateur genealoog.